چگونه گلبول سفید را افزایش دهیم و ایمنی بدن را تقویت کنیم؟

سیستم ایمنی یک نوع دفاع طبیعی بدن ما در برابر پاتوژن‌ها و بیماری‌های مضر است و گلبول‌های سفید خون، نقش مهمی در حفظ سلامت ما ایفا می‌کنند.

متأسفانه عواملی مانند استرس، رژیم غذایی نامناسب و کمبود خواب می‌توانند سیستم ایمنی بدن ما را تضعیف کرده و تعداد گلبول‌های سفید خون را کاهش دهند و ما را در برابر بیماری‌ها آسیب پذیر کنند.

خبر خوب این است که راه‌های طبیعی و موثری برای تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش تعداد گلبول های سفید وجود دارد. در این مقاله از پرشین طب، برخی از قوی‌ترین استراتژی‌ها برای تقویت ایمنی بدن، از جمله غذاهای تقویت‌کننده سیستم ایمنی، تغییرات سبک زندگی و درمان‌های طبیعی را بررسی می‌کنیم.

گلبول های سفید چیست و چرا برای سلامتی شما مهم هستند؟

گلبول‌های سفید که به لکوسیت‌ها نیز معروف هستند، نوعی از سلول‌های خونی هستند که از بدن شما در برابر بیماری و عفونت محافظت می‌کنند.

آنها بخشی از سیستم ایمنی به شما می‌روند، که مکانیسم دفاعی بدن شما در برابر مهاجمان خارجی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، انگل‌ها و سلول‌های سرطانی است.

هنگامی که بدن شما در معرض این عوامل بیماری زا قرار می‌گیرد، گلبول‌های سفید خون فرستاده می‌شوند تا آنها را از بین ببرند و از بیماری جلوگیری یا مدت آن را کوتاه کنند. آنها همچنین به بدن شما در بهبود جراحات و التهاب کمک می‌کنند.

چند نوع گلوبول سفید وجود دارد؟

بهتر است بدانید که انواع مختلفی از گلبول‌های سفید وجود دارد که هر کدام عملکردهای ویژه‌ای دارند. برای آشنایی با انواع آنها، در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:

خواص گیلاس | ۱۱ خاصیت شگفت انگیز گیلاس

برای افزایش قد چه کنیم؟ + [۱۰ بهترین روش افزایش قد طبیعی]

X

1- نوتروفیل

نوتروفیل به عنوان گلوبول سفید اولیه شناخته می‌شوند که به عفونت‌های باکتریایی پاسخ می‌دهند. آنها با آزاد کردن مواد شیمیایی به نام گونه‌های اکسیژن فعال (ROS) میکروب‌ها را در خود فرو می‌برند و می‌کشند.

2- لنفوسیت

اینها شامل سلول های T و سلول‌های B هستند که به حمایت از پاسخ سیستم ایمنی به عفونت‌ها، سرطان‌ها و سایر استرس‌ها کمک می‌کنند.

سلول‌های T می‌توانند مستقیماً سلول‌های عفونی یا غیر طبیعی را از بین ببرند یا سایر سلول‌های ایمنی را فعال کنند. سلول‌های B آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کنند که پروتئین‌هایی هستند که به آنتی‌ژن‌های خاص (مولکول‌هایی که پاسخ ایمنی را تحریک می‌کنند) متصل می‌شوند و آنها را برای تخریب علامت‌گذاری می‌کنند.

3- ائوزینوفیل

ائوزینوفیل ها مسئول آلرژی و پاسخ به عفونت‌های انگلی هستند. آنها مواد شیمیایی را آزاد می‌کنند که باعث التهاب و آسیب بافتی می‌شود.

4- مونوسیت 

این نوع از گلوبول سفید، بزرگترین گلبول‌های سفیدی هستند و می‌توانند به ماکروفاژها یا سلول‌های دندریتیک تمایز پیدا کنند. ماکروفاژها لاشخورهایی هستند که سلول های مرده، باقی مانده‌ها و میکروب‌ها را می‌خورند. سلول‌های دندریتیک پیام رسان‌هایی هستند که آنتی ژن‌ها را به سلول‌های T ارائه کرده و آنها را فعال می‌کنند.

5- بازوفیل 

بازوفیل ها نادرترین گلبول‌های سفید خون هستند و در واکنش‌های آلرژیک نقش دارند. آنها هیستامین آزاد می‌کنند که باعث خارش، تورم و گشاد شدن عروق (گشاد شدن رگ‌های خونی) می‌شود.

چه تعداد گلوبول سفید در خون وجود دارد؟

محدوده طبیعی تعداد گلبول‌های سفید خون بین 4000 تا 11000 در هر میکرولیتر خون است. با این حال، این ممکن است بسته به سن، جنسیت، قومیت، وضعیت سلامتی و سایر عوامل متفاوت باشد.

تعداد کم گلبول‌های سفید خون (زیر 4000) لکوپنی نامیده می‌شود و می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد. بالا بودن تعداد گلبول‌های سفید خون (بیش از 11000) لکوسیتوز نامیده می‌شود و می تواند نشان دهنده عفونت، التهاب یا استرس‌های دیگر در بدن باشد.

چه چیزی باعث کاهش یا افزایش تعداد گلبول های سفید خون می شود و چگونه آنها را تشخیص دهیم

دلایل زیادی برای کاهش یا افزایش تعداد گلبول های سفید خون وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:

1. عفونت ها: عفونت‌های باکتریایی، ویروسی، قارچی یا انگلی بسته به نوع و شدت عفونت می‌توانند باعث کاهش یا افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون شوند.
2. داروها: برخی از داروها بر تولید یا عملکرد گلبول های سفید تأثیر می‌گذارند. به عنوان مثال، استروئیدها می‌توانند تعداد گلبول های سفید خون را با تحریک مغز استخوان (محل ساخت سلول های خونی) افزایش دهند. شیمی درمانی می‌تواند با آسیب رساندن به مغز استخوان یا کشتن مستقیم سلول‌ ها، تعداد گلبول های سفید را کاهش دهد.
3. اختلالات خود ایمنی: اینها شرایطی هستند که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های خود حمله می‌کند. به عنوان مثال می‌توان به آرتریت روماتوئید، لوپوس، ام اس و غیره اشاره کرد. این موارد بسته به نوع و مرحله اختلال می‌توانند باعث کاهش یا افزایش تعداد گلبول های سفید خون شوند.
4. سرطان‌ها: برخی از سرطان‌ها می‌توانند بر مغز استخوان تأثیر بگذارند یا به سایر اندام‌هایی که گلبول‌های سفید خون ذخیره می‌شوند گسترش یابند. به عنوان مثال می‌توان به لوسمی، لنفوم، میلوما و غیره اشاره کرد. این موارد بسته به نوع و مرحله سرطان می‌توانند باعث کاهش یا افزایش تعداد گلبول های سفید خون شوند.
5. استرس: استرس فیزیکی یا احساسی می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد و باعث کاهش یا افزایش تعداد گلبول های سفید خون شود. به عنوان مثال، ورزش، جراحی، تروما، اضطراب و غیره می‌تواند باعث افزایش موقت تعداد گلبول های سفید خون به عنوان بخشی از پاسخ بدن به عامل استرس زا شود.

چگونه تعداد گلوبول های سفید در بدن را تشخیص دهیم؟

بهترین راه برای تشخیص کم یا زیاد بودن تعداد گلبول های سفید، انجام آزمایش خون به نام شمارش کامل خون (CBC) است. این آزمایش تعداد و درصد انواع مختلف گلبول های خون از جمله گلبول های سفید، گلبول های قرمز و پلاکت‌ها را اندازه گیری می‌کند.

 همچنین CBC می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا علت و شدت تعداد کم یا زیاد گلبول‌های سفید خون شما را تعیین کند و گزینه‌های درمانی مناسب را توصیه کند.

روش های کنترل تعداد گلوبول سفید با دارو

اگر تعداد گلبول‌های سفید خونتان پایین است، پزشک ممکن است برای شما داروها یا مکمل‌هایی برای افزایش تعداد آنها تجویز کند. برخی از این داروها عبارتند از:

فاکتورهای رشد

اینها موادی هستند که مغز استخوان را برای تولید سلول‌های خونی بیشتر تحریک می‌کنند. به عنوان مثال می‌توان به فاکتور محرک کلنی گرانولوسیت (G-CSF) و عامل تحریک کننده کلنی گرانولوسیت-ماکروفاژ (GM-CSF) اشاره کرد. اینها معمولاً به صورت تزریق زیر پوست یا وریدی تزریق می‌شوند.

آنتی بیوتیک ها

 آنتی بیوتیک ها شامل داروی‌هایی هستند که رشد باکتری‌ها را از بین می‌برند یا متوقف می‌کنند. آنها می‌توانند به پیشگیری یا درمان عفونت‌هایی که ممکن است باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون شوند کمک کنند.

به عنوان مثال می توان به پنی سیلین، آموکسی سیلین، سیپروفلوکساسین و غیره اشاره کرد. این داروها معمولاً به صورت خوراکی یا داخل وریدی مصرف می‌شوند.

ضد ویروس ها

یگ دیگر از داروهایی که برای کاهش یا افزایش گلوبول‌های سفید توسط پزشک تجویز میشود، ضد ویروس‌ها هستند. آنها می‌توانند به پیشگیری یا درمان عفونت‌های ویروسی که ممکن است باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون شوند کمک کنند.

به عنوان مثال می توان به آسیکلوویر، والاسیکلوویر، اسلتامیویر و غیره اشاره کرد. اینها معمولاً به صورت خوراکی یا داخل وریدی مصرف می‌شوند.

ضد قارچ ها

ضد قارچ‌ها می‌توانند به پیشگیری یا درمان عفونت‌های قارچی که ممکن است باعث کاهش تعداد گلبول های سفید خون شوند کمک کنند. به عنوان مثال می توان از فلوکونازول، ایتراکونازول، آمفوتریسین B و غیره نام برد.

ایمونوگلوبولین ها

آنتی بادی‌هایی هستند که از پلاسمای خون اهدایی به دست می‌آیند. آنها می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با عفونت‌هایی که ممکن است باعث کاهش تعداد گلبول های سفید خون شوند، کمک کنند.

به عنوان مثال می توان به ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG) و ایمونوگلوبولین زیر جلدی (SCIG) اشاره کرد. اینها معمولاً به صورت انفوزیون زیر پوست یا داخل ورید داده می‌شوند.

افزایش گلوبول سفید با تغذیه

علاوه بر داروها، می‌توانید با خوردن غذاهای تقویت‌کننده سیستم ایمنی، تعداد گلبول‌های سفید را به‌طور طبیعی افزایش دهید. برخی از این موارد عبارتند از:

پروتئین بدون چربی

 گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، سویا، آجیل، دانه‌ها و حبوبات سرشار از پروتئین هستند که برای تولید و عملکرد گلبول‌های سفید خون ضروری بوده و بهتر است آنها را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

آنها همچنین حاوی روی هستند، که یک ماده معدنی است که فعالیت گلبول‌های سفید و سلول‌های T را افزایش می دهد.

میوه‌ها و سبزیجات

میوه‌ها و سبزیجات مملو از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند، این آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد (مولکول‌های ناپایدار که می‌توانند به DNA و غشای سلول‌ها آسیب بزنند) محافظت می‌کنند.

آنتی اکسیدان‌ها همچنین پاسخ سیستم ایمنی بدن به عفونت‌ها و التهاب را افزایش می‌دهند. برخی از بهترین منابع آنتی اکسیدان عبارتند از انواع توت‌ها، مرکبات، کیوی، پاپایا، بروکلی، اسفناج، کلم پیچ، هویج، گوجه فرنگی و غیره.

غلات کامل

غلات کامل مانند جو، کینوا، برنج قهوه‌ای و غیره سرشار از فیبر هستند که به تنظیم سیستم گوارش و دفع سموم از بدن کمک می‌کند. فیبر همچنین باکتری‌های مفید روده را تغذیه می‌کند که در تعدیل سیستم ایمنی و جلوگیری از عفونت‌ها نقش دارند.

چربی های سالم

چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، آووکادو، سالمون، ماهی تن، ماهی خال مخالی، گردو، دانه کتان، دانه چیا و غیره سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که به کاهش التهاب و افزایش فعالیت گلبول‌های سفید خون کمک می‌کند.

اسیدهای چرب امگا 3 همچنین در تولید ترکیباتی نقش دارند که ایمنی را در بدن تنظیم کرده و از آسیب ناشی از واکنش بیش از حد به عفونت‌ها محافظت می‌کند.

پروبیوتیک ها

پروبیوتیک ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که در صورت مصرف به مقدار کافی، فواید سلامتی را برای میزبان به ارمغان می‌آورند. آنها می‌توانند به تعادل فلور روده، که جامعه باکتریایی است که در دستگاه گوارش زندگی می‌کنند، کمک کنند.

فلور روده با تولید موادی که عملکرد آن را تعدیل می‌کند و با رقابت با میکروب‌های مضر برای فضا و منابع، بر سیستم ایمنی تأثیر می گذارد. برخی از بهترین منابع پروبیوتیک عبارتند از: ماست، کفیر، کلم ترش، کیمچی، میسو، تمپه و غیره.

سخن آخر

در یکی دیگر از مطالب مجله پزشکی پرشین طب، به برسی راه های افزایش تعداد گلوبول سفید پرداختیم، همچنین برسی کردیم که این تعداد به چه  دلیل در خون کاهش پیدا می‌کنند و راه های بالا بردن تعداد آن ها چیست.